साकेला साहित्यय महोत्सव–२०७७ सम्पन्न भएको छ । किरात राई लेखक सङ्घले यही पौष ११ र १२ गते आयोजना गरेको महोत्सव किरातीहरुको महान चाड साकेलाको सुरुवातसँगै आज (बुधबार) सम्पन्न भएको हो ।
महोत्सव अन्तर्गत भएको कविता प्रतियोगीतामा बिमन किराती प्रथम, सबुकिरण दोस्रो, शुकुन आशुँ तेस्रो हुन सफल भए भने प्रयास दुमी राई, देव सिमप राई र प्रदिप योङहाङले सान्त्वना पुरस्कार प्राप्त गरे । जम्मा ५७ कविता पाप्त भएकोमा उत्कृष्ट ३०को छनौट गरिएको थियो । कोभिड–१९ का कारण भर्चुअल दुनियाँमार्फत महोत्सव आयोजना गरिएको थियो । भर्चुअल दुनियाँमार्फत नै उत्कृष्ट ३० कविताहरुको भिडियो देखाइएको थियो ।
विजेता कविहरुको पुरस्कारको प्रायोजन प्रसिद्ध किराती कलाकारहरुले गरेका थिए । २० हजारको प्रथम पुरस्कार प्रसिद्ध गायक राजेश पायल राई, १५ हजारको दोस्रो पुरस्कार पसिद्ध अभिनेता दयाहाङ राई र १० हजारको तेस्रो पुरस्कार प्रसिद्ध हास्य कलाकार विल्सन बिक्रम राईले प्रायोजन गरेका थिए । त्यसैगरी पाँच हजारको सान्त्वना पुरस्कारको प्रयोजन लोकप्रिय गायिका मेलीना राई, गायिका समृद्धि राई र मोडल तथा अभिनेत्री एलिशा राईले गरेका थिए । त्यसैगरी चर्चित लेखक राजन मुकारुङले २५ हजार बराबरको पुस्तक पुरस्कृत कविहरुलाई उपहारका रुपमा प्रदान गरेका थिए । पुरस्कृत कविहरुलाई नगदको साथमा मेडल र प्रमाणपत्रसमेत प्रदान गरिएको थियो ।
कोभिड–१९का कारण भौतिक रुपमा भेला भएर साकेला मनाउन नमिल्ने भएकाले लेखक सङ्घले साहित्य महोत्सवमार्फत साकेला मनाएको जनाएको छ । साथै साकेलाको महत्वलाई साहित्य जगतमा स्थापित गर्ने र यसको सौन्दर्यलाई सिंगो साहित्यमा स्थापित गर्ने उद्देश्यले महोत्सवको आयोजना गरिएको सङ्का अध्यक्ष तथा लेखक खुक्सङ खम्बुले बताए ।
कार्यक्रममा बोल्दै बरिष्ठ लेखक भूपाल राईले साकेला किराती समुदायको केन्द्रविन्दु रहेको बताए । ‘साकेला गुम्यो भने किरातीहरुको आधा पहिचान गुम्न पुग्छ’ राईले भने ‘राजेश पायल राई,मेलिना राई, समृद्धि राईहरुले गाइरहेको र दयाहाङ राई, विल्सन बिक्रम राई र एलिशा राईहरुले गरिरहेको अभिनय किरात प्राज्ञिक सत्ता निर्माणको एउटा इकाई हो ।’
प्रसिद्ध गायक राजेश पायल राईले आफूले पुरस्कार प्रायोजन होइन गरेको नभएर आशिर्वाद मात्रै भएको बताए । ‘भाषा जीवनको सबभन्दा ठूलो ज्ञान हो । पहिले हामी ढिंडो खान लजाउँथ्यौं । तर, अहिले धनीमा मानिसहरुले खोजी खोजी खान थालेका छन् । हाम्रो मातृभाषा पनि त्यस्तै भएको छ’ राईले भने ‘स्यामुना एल्बमको लागि मैले समय खर्च गरेको ७ वर्ष भइसकेको छ । तर मलाई त्यसमा समय र पैसा लगानी भएकोमा ग्लानी भएको छैन, राई हुनुमा गर्व लागेको छ । मातृभाषाहरुको सौन्दर्य यस्तो छ कि त्यसको वर्णन गरेर सकिदैन ।’
महोत्सवको पहिलो दिन ‘किरात प्राज्ञिक सत्ता निर्माणबारे’ शिर्षकमा वरिष्ठ कवि भूपाल राई, ‘साहत्यिमा आदिवासी साहित्यकारहरुको भूमिका’ शिर्षकमा साहित्यकार राजन मुकारुङ र ‘जनगणनामा जनसंख्याको राजनीति’ शिर्षकमा समाजशास्त्री प्रकाश राईले बहस गरेका थिए । त्यसैगरी दोस्रो दिन अनुसन्धाता तथा मुन्दुविद भोगीराज चाम्लिङले ‘साकेलाको गरिमा’ शिर्षकमा बहस गरेसँगै प्रतियागी कविहरुको कविताको भिडियो प्रदर्शन गरिएको थियो ।
समापन कार्यक्रममा कवि सुष्मा रानहँमाको पहिलो कविता संग्रह ‘आमाको तासफोटो’संयुक्त रुपमा बिमोचन गरिएको थियो । संग्रहमाथि बोल्दै राजन मुकारुङले संग्रहले सुरुमा प्रेमील र जीवनको संघर्ष अर्थात् बोध हुँदै अन्तिममा चेतनालाई आन्दोलित गर्ने बताएका थिए । कार्यक्रममा सङ्घका अध्यक्ष खुक्सङ खम्बुले विश्व समुदायलाई साकेलाको शुभकामना व्यक्त गर्दै एकै पटक ‘साकेला’ बिषयमा ५७ कविता लेखिनु इतिहासमै पहिलो र ऐतिहासिक कार्य भएको बताए ।